VincentHunink
HOME VERTALINGEN | ALLE PUBLICATIES | INDEX | CONTACT






APULEIUS
Plato's denkbeelden

vertaald door Vincent Hunink

annotatie Achim Lukoschus
Noordboek, Gorredijk 2025


 
zz

pb., 160 p; ISBN 97894 64712827

verschijnt april 2025




Lucius Apuleius (tweede eeuw na Chr.) schreef de oudst bekende biografie van Plato. Plato’s denkbeelden (De Platone et eius dogmate) beschrijft het leven van de filosoof en probeert zijn filosofie te doorgronden. Het eerste deel behandelt Plato ’s natuurfilosofie, het tweede zijn ethiek. Plato was vernieuwend op dit vlak. Enkele jaren geleden dook een derde deel van zijn tekst op. Deze gaat over Plato’s wijze van redeneren en complementeert, hoewel misschien niet authentiek, diens werk.

Apuleius gold in zijn tijd als een belangrijk redenaar en filosoof. Hij leefde van een erfenis en schreef tal van boeken, waaronder de amusante en intrigerende roman De gouden ezel. Eerder verscheen van Apuleius bij Noordboek Zwarte magie, demonen & andere redevoeringen.

 

 




FRAGMENT




Plato (‘de brede’) dankt zijn bijnaam aan zijn fysieke voorkomen. Eerst heette hij namelijk Aristocles. Zijn vader was naar men zei Ariston, zijn moeder Perictione, de dochter van Glaucus. Via beide kanten was hij van tamelijk hoge adel: zijn vader stamde via Codrus af van niemand minder dan Neptunus,  terwijl de bloedlijn van zijn moeder terugging op Solon, de grote wijze en wetgever uit Attica. Volgens sommigen is Plato voortgekomen uit een nog verhevener verbinding. Een verschijning van Apollo zou zich namelijk hebben verenigd met Perictione.

 

Geboren is hij in de maand Thargelion (volgens de Attische benaming), op de dag waarop Latona naar verluidt in Delos moeder werd van Apollo en Diana.  Dat was daags na de geboortedag van Socrates, aldus de bronnen.

 

Er zijn ook berichten over een voorspellende droom van Socrates. Het was of hij het jong van een zwaan  zag wegvliegen vanaf het Cupido-altaar in de Academie,  waarna het neerstreek bij hem op schoot. Nadien vloog het dier als witte zwemvogel op eigen vleugels ten hemel, terwijl het met welluidend gezang de oren streelde van mensen en goden.  Terwijl Socrates hierover vertelde tijdens een bijeenkomst, kwam juist Ariston hem achterna, die de jonge Plato aan hem wilde voorstellen als leerling. Zodra Socrates de jongen onder ogen kreeg, doorgrondde hij meteen zijn karakter: hij zag het aan zijn uiterlijke verschijning.  ‘Lieve vrienden,’ sprak hij, ‘dit is hem nu, de zwaan van Cupido in de Academie!’

 

Zo was Plato dus en dit was zijn afkomst. Daardoor overtrof hij niet alleen de helden in deugden, maar evenaarde hij zelfs de goden in vermogens. Kijk bijvoorbeeld naar wat Speusippus zegt, de man die beschikte over documenten van Plato’s familie.  Die is vol lof over Plato als jongen (‘slim en intelligent, en toch bescheiden, heel innemend!’). Ook vertelt hij dat diens eerste jeugdjaren helemaal in het teken stonden van hard werk en liefde voor de studie. En in de volwassen Plato, zo getuigt hij, waren deze deugden nog gegroeid, met nog andere erbij.

 

Plato had twee broers met dezelfde ouders, Glaucus en Adimantus. Als leraren had hij Dionysius voor het elementaire onderwijs en Ariston uit Argos voor worstelen.  Door training werd hij zo goed in het worstelen dat hij meedeed met wedstrijden op de Pythische en Isthmische spelen.  Hij deed ook wat aan de schilderkunst en legde zich toe op tragedies en dithyramben, waarin hij ook behoorlijke resultaten boekte. Zijn poëzie gaf hem veel zelfvertrouwen en hij wilde eigenlijk wel graag meedoen in dichtwedstrijden. Maar Socrates bracht hem af van dit ‘lage verlangen’ en zorgde dat hij in Plato’s hart de roem van ware lof zaaide.





 


latest changes here: 17-1-2025


 

HOME VH / vincenthunink.nl

(c) 2025 V. Hunink

copyright statement  / contact