VincentHunink



HOME VERTALINGEN | ALLE PUBLICATIES | INDEX | CONTACT





TERTULLIANUS / CYPRIANUS

Onze Vader

 

vertaald en toegelicht door Vincent Hunink
ingeleid door Paul van Geest
(Kok) Kampen 2010

ISBN 978 90 435 1854 3; geb. 96 blz. EUR 14,90

 


 

Het Onzevader is een van de oudste en belangrijkste gebedsteksten van het Christendom. Volgens de evangeliën gaat de bewoording ervan terug op Jezus Christus zelf. In het Onzevader komen enkele centrale gedachten van de christelijke geloofs- en levensopvatting tot uitdrukking.

Geen wonder dat de tekst al in de oudheid druk werd becommentarieerd. Alle grote kerkvaders, zoals Origines en Augustinus, hebben erover geschreven, soms in lange traktaten.

Deze uitgave biedt een moderne vertaling van de twee oudste verhandelingen in het Latijn over het Onzevader.

Tertullianus (ca. 200) geeft in een korte tekst 'Over het gebed' een overzicht van het Onzevader, met een bespreking vers-voor-vers van de tekst. Daarnaast biedt hij in felle woorden een afwijzing van enkele (in zijn ogen) misstanden die in de gebedspraktijk zijn in geslopen, zoals minutieus handenwassen voor het bidden. Daardoor laat zijn tekst een aardige inkijk zien op de gebedspraktijken in het vroege christendom in Africa.

Cyprianus (ca.250) was werkzaam als bisschop in hetzelfde gebied, Romeins Africa, een halve eeuw later. De gedachten over het Onzevader hebben zich tegen die tijd enigszins ontwikkeld, maar Cyprianus leuint inhoudelijk sterk op het werk van zijn voorganger Tertullianus. Cyprianus' visie als schrijver is duidelijk  een andere: hij richt zich als milde 'herder' tot de gelovigen, voor wie hij alles rustig en helder uitlegt. Zijn tekst is ook een oproep tot eenheid en harmonie in de gemeenschap.

Samen vormen de teksten een fascinerend tweeluik. Speciaal aangeraden voor theologen, classici en alle geïnteresseerden in westerese spiritualiteit.

 

Eerder verschenen bij Kok in soortgelijke uitvoering:


[2009  en  2010]

 



FRAGMENT


1. Tertullianus c.9

Een handvol bondige bewoordingen, meer is het niet. Maar hoeveel uitspraken van profeten, evangeliën en apostelen zitten erin! Hoeveel toespraken van de Heer, hoeveel parabels, voorbeelden en voorschriften! En hoeveel taken worden er tegelijk mee vervuld! In VADER zit het eerbetoon aan God, in NAAM ons geloofsgetuigenis, in WIL het offer van gehoorzaamheid, in RIJK de herinnering aan hoop, in BROOD het verzoek om leven, in de vraag om vergeving de confessie van onze schuld, en in de bede om bescherming beduchtheid voor verleidingen. 

Geen wonder ook! God kon ons als enige leren hoe Hij wilde dat men tot Hem bidt. Hij zelf heeft dus de heiligheid van dit gebed geordend, zijn Geest heeft het bezield op het moment dat het van zijn goddelijke lippen kwam, en zo stijgt het met een speciaal voorrecht ten hemel en brengt voor de Vader te berde wat de Zoon heeft geleerd.


2. Cyprianus c.8-9

Zo leren we dat, dierbare broeders en zusters, uit de goddelijke lezing, en nu weten we hoe wij het gebed moeten benaderen. Laten we vervolgens ook van de Heer leren wát we moeten bidden. Bid als volgt, zegt Hij. ONZE VADER, DIE IN DE HEMEL ZIJT, UW NAAM WORDE GEHEILIGD, UW RIJK KOME, UW WIL GESCHIEDE IN DE HEMEL EN OP AARDE, GEEF ONS HEDEN ONS DAGELIJKS BROOD EN VERGEEF ONS ONZE SCHULD, ZOALS OOK WIJ AAN ANDEREN HUN SCHULD VERGEVEN, EN STA NIET TOE DAT WIJ IN VERLEIDING WORDEN GELEID, MAAR VERLOS ONS VAN HET KWAAD (Matteüs 6:9-13).

Bovenal wilde de Leraar van de vrede en Leermeester van de eenheid niet dat ieder voor zich en apart bidt. Wie bidt moet dat niet alleen doen voor zichzelf. We zeggen niet 'Mijn vader die in de hemel zijt' of 'geef mij heden mijn brood'. Niemand verzoekt alleen voor zichzelf om vergeving van schuld, en niet in verleiding komen en bevrijding van de Boze, dat vraagt niemand voor zichzelf als enige.

Ons gebed is collectief, gemeenschappelijk, en wanneer we bidden doen we dat niet voor één mens maar voor heel het volk. Want als heel het volk zijn wij één.

God, de leermeester van de vrede en de eendracht, heeft ons die eenheid geleerd, en zo wilde Hij dat één voor allen bidt, zoals Hij ook zelf in Eén allen heeft gedragen.

Die gebedsregel is aangehouden door de drie jongelingen die in de brandende oven opgesloten zaten. Eenstemmig was hun gebed, en door geestelijke harmonie waren zij een van hart. Daarover hebben we het betrouwbaar getuigenis van de goddelijke Schrift. Wanneer daar staat op welke manier die jongeren hebben gebeden, is dat meteen een voorbeeld dat wij moeten navolgen in ons gebed, dan kunnen wij worden zoals zij. Toen zongen die drie als uit één mond een hymne en prezen zij God (Daniël 3:51).

Ze spraken als uit een mond, en toch had Christus hun nog niet geleerd te bidden. Voor de biddenden waren het woorden die iets konden bewerken, die effectief waren. Ze wisten God te winnen, want hun gebed was vredelievend, eenvoudig, spiritueel.

Evenzo baden ook de apostelen samen met de discipelen na de Hemelvaart van de Heer, zo lezen we in de Schrift. Allen bleven eendrachtig volharden in gebed, staat er, samen met de vrouwen, met Maria, de moeder van Jezus, en zijn broers (Handelingen 1:14). Zij volhardden eendrachtig in hun gebed, en door hun aandringen en eenheid van hart wordt nog iets duidelijk: God, die de mensen eendrachtig laat wonen in één huis (Psalm 67(68):7) laat in zijn goddelijke, eeuwige huis uitsluitend mensen toe bij wie het gebed getuigt van eendracht.

Wat een mysteriën, dierbare broeders en zusters kent het gebed van de Heer. Wat zijn het er veel, wat zijn ze groot! In korte bewoordingen zijn ze gebundeld, maar ze zijn overvloedig in geestelijke kracht. Niets blijft in onze verzoeken en gebeden achterwege, het zit allemaal in deze samenvatting van de hemelse leer.

 

 

 



HET ONZEVADER: LATIJNSE VERSIES


De teksten van het Onzevader, zoals geciteerd en gebruikt door Tertullianus en Cyprianus, vertonen op details kleine en grotere verschillen met de uiteindelijke Latijnse tekst van de Vulgaat. Dat is onvermijdelijk omdat zij geruime tijd voor het ontstaan van de Vulgaat leefden (respectievelijk twee eeuwen en anderhalve eeuw). Hun versies zijn echter ook niet steeds identiek met die van de oudste Latijnse bijbelversies, die bekend staan als de Vetus Latina, in zijn twee varianten Afra en Itala. Dat kan zijn daardat de auteurs een andere, niet bewaarde versie citeren, of doordat zij fouten maken of niet precies citeren. Ook kunnen er overschrijffouten uit latere eeuwen in het geding zijn. In elk geval lijkt het nuttig om de precieze Latijnse woorden van de verschillende bijbelversies en de twee christelijke auteurs in een overzicht naast elkaar te zetten.

 

Tert                Pater qui in caelis es

Cypr                Pater noster qui es in caelis

VL Afra            Pater noster qui ... in caelis

VL Itala           Pater noster qui es in caelis

Vul                  Pater noster qui es in caelis

 

Tert                 sanctificetur nomen tuum

Cypr                sanctificetur nomen tuum

VL Afra            sanctificetur nomen tuum

VL Itala           sanctificetur nomen tuum

Vul                  sanctificetur nomen tuum

 

Tert                fiat voluntas tua in caelis et in terra

Cypr               adveniat regnum tuum

VL Afra           veniat regnum tuum

VL Itala           adveniat regnum tuum

Vul                  adveniat regnum tuum

 

Tert                veniat regnum tuum

Cypr                fiat voluntas tua in caelo et in terra

VL Afra           fiat voluntas tua in caelo et in terra

VL Itala           fiat voluntas tua in caelo et in terra

Vul                  fiat voluntas tua sicut in caelo et in terra

 

Tert                panem nostrum quotidianum da nobis hodie

Cypr                panem nostrum cottidianum da nobis hodie

VL Afra            panem nostrum cottidianum da nobis hodie

VL Itala            panem nostrum cottidianum da nobis hodie

Vul                  panem nostrum supersubstantialem da nobis hodie

 

Tert                dimitti nobis debita nostra (in AcI-constructie)

Cypr                et dimitte nobis debita nostra

VL Afra            et remitte nobis debita nostra

VL Itala            et dimitte nobis debita nostra

Vul                   et dimitte nobis debita nostra

 

Tert                remittere nos quoque debitoribus nostris (in AcI)

Cypr                sicut et nos remittimus debitoribus nostris

VL Afra            sicut et nos remittimus debitoribus nostris

VL Itala            sicut et nos remittimus debitoribus nostris

Vul                  sicut et nos demittimus debitoribus nostris

 

Tert                ne nos inducas in temptationem

Cypr                et ne patiaris nos induci in temptationem

VL Afra            et ne passus fueris induci nos in temptationem

VL Itala            et ne nos inducas in temptationem

Vul                  et ne inducas nos in temptationem

 

Tert                sed devehe nos a malo

Cypr                sed libera nos a malo

VL Afra            sed libera nos a malo

VL Itala            sed libera nos a malo

Vul                  sed libera nos a malo





VOLLEDIGE TEKST


De volledige tekst van dit boek is op deze site beschikbaar. Iedereen wordt van harte uitgenodigd om de tekst te downloaden en te lezen. Wilt u fragmenten van de tekst overnemen in een commerciële uitgave, dan is toestemming vereist. Een berichtje naar mij wordt sowieso op prijs gesteld ! Het is voor mij aardig om te horen wat er met deze tekst gebeurt.

Gebruik onderstaande link om het bestand te downloaden.

 

download Onzevader als gratis ebook (epub)


 

 

 


 

latest changes here:


 


HOME VH / vincenthunink.nl

(c) 2017 V. Hunink

copyright statement  / contact