VincentHunink |
|
|
|
HOME | VERTALINGEN | ALLE PUBLICATIES | INDEX | CONTACT |
|
BIDDEN IN EEN BOZE
WERELD ingeleid, bezorgd en vertaald door Vincent Hunink Damon, Budel 2006
112 p; ISBN 90 5573 696 1; € 16,90
Cyprianus probeerde altijd de eenheid te bewaren en de conflicten de baas te worden. Zijn geschriften laten zijn mildheid en rotsvast geloof zien, maar hij kan bij gelegenheid ook scherp uit de hoek komen wanneer er centrale waarden in het geding zijn. Hij geldt als een voortreffelijk stilist: zijn teksten zijn steeds uitstekend leesbaar en bieden zo een boeiende inkijk op de tijd waarin het christendom uitgroeide van minderheids-secte naar de dominante religie. Meer dan eens vallen parallellen op met wat we anno 2006 zien gebeuren met de groei van de Islam. In Christen in een boze wereld worden zijn de twee belangrijkste geschriften van Cyprianus uitgegeven en vertaald. Aan Donatum is een enigszins autobiografisch getint geschrift, waarin de pas bekeerde Cyprianus vertelt over het licht van zijn doopsel, in sterk contrast met het duister van de (Romeinse) niet-christelijke wereld. De stijl is mild van toon en bijzonder verzorgd. Het boekje wordt vaak beschouwd als een soort voorloper van Augustinus' Confessiones. Aan Demetrianum is een aanzienlijk bitser en assertiever geschrift, waarin de auteur zich als christen verdedigt tegenover de heidenen. Zijn de rampen die de wereld treffen de schuld van de christenen? Welnee, ze zijn de straf van God voor het ongeloof van de heidenen! Die kunnen beter tot inkeer komen en zich bekeren voor het te laat is. De tweede tekst is zeker in een tijd van opkomend moslim-fundamentalisme en -fanatisme een boeiende spiegel vanuit ons eigen christelijke verleden. 'Wij christenen' zijn ooit ook zo fel en eenkennig geweest! Uit beide teksten spreekt een bijzonder somber wereldbeeld: de Romeinse maatschappij wordt er getekend als een poel van ellende, een tranendal. In politiek en recht, op de markt en in privé-relaties: overal heerst slechts bruut egoïsme en goddeloosheid. In die boze buitenwereld moet het christendom glanzen en stralen als een licht in het donker. De
vertalingen zijn voorzien van de Latijnse
grondtekst.
Het boek is verschenen in februari 2006.
Dat alles overdacht
ik
vaak bij mijzelf. Want ook persoonlijk zat ik
verstrikt in tal van dwalingen uit
mijn vroegere leven en daar zou ik mij,
geloofde ik, nooit van kunnen losmaken.
Zo was ik met mijn ondeugden één geworden en
gaf er volop aan gehoor. Omdat ik
wanhoopte aan beterschap was ik vriendelijk
voor mijn slechte eigenschappen,
alsof ze mijn eigendom, mijn in huis geboren
slaven waren. Maar zodra de vuiligheid van mijn vroegere leven was afgewassen met behulp van het levenbrengende water, zodra mijn hart gereinigd en zuiver was geworden, stroomde daarin het licht van boven. Vanuit de hemel nam ik de geest in mij op en in een tweede geboorte werd ik weer een nieuw mens. Toen gebeurde er meteen van allerlei wonderlijks. Mijn twijfel werd zekerheid, wat dicht zat opende zich, wat duister was lichtte op, wat eerst lastig leek werd doenlijk. En de ogen werden mij geopend: zoals ik eerst lichamelijk was geboren en in verslaving aan mijn fouten leefde, was ik aards geweest, maar zoals ik nu door de Heilige Geest was bezield, hoorde ik al bij God. (Aan Donatus, 4)
Het komt allemaal
door
ons, heb je gezegd, het is onze schuld. Alles
wat de wereld opschudt en teistert
komt doordat wij jullie goden niet vereren. Wat dit aangaat, jij
mag
dan onkundig zijn van God en buiten de
waarheid staan, je moet hier wel één
ding weten: de wereld is oud geworden. Zij
staat niet meer zo stevig overeind
als eerst, zij kent niet meer de veerkracht en
sterkte van voorheen. Ook al
zwijgen wij, ook al halen wij geen argumenten
uit de Heilige Schrift en de
goddelijke voorzeggingen, de wereld zelf
spreekt boekdelen. Zij getuigt van haar
ondergang: het algemeen verval is het bewijs. 's Winters is er niet
voldoende overdaad aan regen om het zaad te
voeden, geen normale hitte 's zomers
om de gewassen te doen rijpen, geen
lenteachtige mildheid die alles aangenaam
maakt en ook de opbrengst aan vruchten in de
herfst is niet meer zo rijk.
Afgegraven, uitgeputte bergen leveren al
minder marmerplaten op, minder zilver
en goud onttrekt men aan de leeggehaalde
mijnen: de aders zijn al arm en worden
dunner, dag na dag. En op de akkers zien we de
boeren verminderen en verdwijnen,
op zee de zeelui, soldaten verlaten het kamp,
onschuld het forum en
gerechtigheid de rechtbank, uit vriendschappen
gaat de saamhorigheid weg, uit
kunsten het vakmanschap, uit de zeden de
tucht. Wat denk je nu? Kan
het
geheel van een verouderend bestel evengoed
blijven bestaan als vroeger, toen het
nog de frisheid en kracht van de jeugd bezat?
Onvermijdelijk worden dingen
minder bij de nadering van hun einde, wanneer
ze afzakken en verzinken tot de
uiterste grens. Zo geeft de zon bij zijn
ondergang minder heldere, brandende
stralen af, zo slijt en verdoft bij het buigen
van zijn baan de sikkel van de
maan. De boom die eerst nog groen en
vruchtbaar was wordt later, als zijn takken
gaan verdorren, schraal en kromgetrokken van
de ouderdom. De bron die eerst nog
overliep en rijkelijk vloeide kwijnt weg van
ouderdom en geeft amper nog wat
druppels af. Dat is de regel die geldt voor de
wereld, dat is de wet van God:
alles wat opkomt vergaat, wat groeit
veroudert, alles verzwakt wat sterk is, wat
groot is vermindert, en eenmaal verzwakt en
verminderd komt het aan zijn eind. Jij
wijt
het aan de christenen dat afzonderlijke dingen
verminderen terwijl de
wereld oud wordt. Hoe zou het zijn als ouderen
het aan de christenen wijten dat
ze op hun oude dag minder sterk zijn? Dat ze
niet even dynamisch zijn als
vroeger qua gehoor, snelheid en
gezichtsvermogen, qua lichamelijke krachten,
weerstand en conditie? Dat ooit een
mensenleven boven de tachtig of negentig
bijzonder lang leek, maar dat het nu amper de
honderd bereikt? Een grijs hoofd zien
we
al bij kinderen. Haren vallen uit nog voor ze
groeien. Het leven eindigt niet
met de oude dag maar begint ermee. Zo haast
zich wat ontstaat al bij zijn
opkomst op weg naar het einde, zo holt alles
wat nu geboren wordt achteruit,
door de ouderdom van de wereld als geheel.
Niemand moet dus verbaasd staan dat
bij afzonderlijke dingen in de wereld het
verval heeft ingezet: heel de wereld
is op zichzelf al in verval en loopt op zijn
laatste benen. En wat betreft die aaneenschakeling van oorlogen, die onvruchtbaarheid en hongersnood waardoor de zorgen zich opstapelen, die hevige ziekten die de gezondheid ondermijnen, en die teistering van de mensheid door verwoestende epidemieën, besef goed dat ook dat alles is voorzegd. In de jongste tijden zal het kwaad zich vermeerderen, de tegenspoed zich verbreiden, en bij de nadering van de dag des oordeels zal Gods strengheid en verontwaardiging meer en meer ontbranden tot gesel van de mensheid. Want wat jullie met je valse geklaag en in domme onwetendheid van de waarheid rondstrooien, dat zijn maar loze praatjes. Nee, die ellende is er niet doordat wij jullie goden niet vereren. Die komt door jullie gebrek aan verering voor God! (Aan
Demetrianus, 4-5)
--- Buitengewoon
attractief presenteert VH, die al eerder diverse
patristische teksten fris vertaalde, hier een
der oudste kerkvaders van de latijnse traditie.
De inleiding is informatief en boeiend
geschreven. De problemen van het christendom,
dat ondanks zijn marginale positie voor velen
toch aantrekkelijk blijft, komen goed uit de
verf. Ook de persoonlijkheid van C. wordt
treffend getypeerd. De twee gekozen teksten
(...)met daarnaast de vertaling, illustreren
zowel zijn beschouwelijk karakter op zoek naar
innerlijke vrede, als de praktische pastor die
duidelijk stelling neemt. De taal is bevattelijk
en helder, de vertaling sluit daarbij goed aan. --- Wat
mij betreft interessanter dan het recent met
veel spektakel gelanceerde evangelie van Judas,
zijn de twee pamfletten van bisschop Cyprianus,
geschreven halverwege de derde eeuw, die in dit
stevig gebonden boekje bijeengezet zijn. (...)
Het komt allemaal heel actueel over, mede door
de levendige vertaling van Vincent Hunink, die
ook een uitstekende inleiding verzorgde (...) --- Deze
brief is prachtig uit het Latijn vertaald (...)
Vincent Hunink maakte een schitterende vertaling
en geeft een informatieve inleiding. Wel
verschil ik principieel met hem van mening over
de taxatie van Cyprianus' gedachtegoed.
Hij noemt de bisschop van Carthago een
'extremist', te vergelijken met een radicale
islamist van tegenwoordig. Cyprianus verzet zich
tegen wapengeweld, acht het onnodig om voor God
op te komen, want als God de levende is, doet
Hij dat zelf wel. Dat hoor ik radicale moslims
zo niet zeggen. Neen, Cyprianus weet een heel
andere toon te treffen: 'Jullie haat
beantwoorden wij met welwilliendheid (...) Dit
boekje beveel ik graag van harte aan. --- (...)De publicatie van
vertaler Vincent Hunink brengt twee opvallende
vroegchristelijke geschriften onder de
aandacht van een breed publiek. De Nederlandse
vertaling is aansprekend. Zo vernemen we dat
Cyprianus gebruik maakt van een time out
(indutiae) en
blijkt hij ‘gelobby’ (ambitus)
af te wijzen. Naast de vertaling is het Latijn
afgedrukt. Hierdoor is het boek niet alleen
geschikt voor een ieder die geïnteresseerd is
in het vroege christendom, maar ook bruikbaar
binnen het universitair onderwijs in de
klassieke talen. De inleiding biedt de nodige
informatie over de historische context,
waardoor het begrip van deze laatantieke
teksten toeneemt. --- 'Vincent Hunink, die ooit een originele
nieuwe vertaling van de Regel van Benedictus
verzorgde, drukt hier twee Latijnse brieven van
Cyprianus van Carthago (200-257) af, met
vertaling en een pittige
inleiding. (...) In de twee gevallen
zijn we getroffen door de kwaliteit van
Cyprianus' stijl: helder, gebald, eerlijk,
bijbels en toch niet wereldvreemd. de vertaling
is stevig, raak, en brengt die vroegchristelijke
literatuur bijzonder goed over: we zijn getuige
van de moedige stem van een nog ontwakende
christelijke minderheid te midden van een wereld
die allesbehalve sympathiek staat tegenover de
nieuwe beweging. We kunnen alleen maar dankbaar
zijn en ons uitgedaagd voelen om met de late
bekeerling en wijze bisschop mee te denken en te
voelen: de levende God, naderbij gekomen in
Jezus, vuurt harten aan tot vreugde en nieuw,
onvergankelijk leven, zelfs te midden van haat
en publieke afschrijving.' --- ... verzorgd uitgegeven boekje ... Deze
interessante teksten zijn voortreffelijk
vertaald,... Mooi werk, dat ook zeer geschikt is
als lesmateriaal. --- Vincent Hunink heeft al vele boeiende
teksten uit de patristische periode in het
Nederlands vertaald (...) De vertaler doet
hierbij telkens zijn best om niet alleen zo
correct mogelijk te vertalen, maar ook zo goed
mogelijk de specifieke tonaliteit van de
betreffende tekst in het Nederlands weer te
geven. (...) De Nederlandse lezer kan zich
verheugen in deze twee mooie, verzorgde
vertalingen van teksten die in ons taalgebied
weinig vertaald zijn. (...) --- (...) De vertaling die door Vincent Hunink is verzorgd is sopel, goed leesbaar, soms naar mijn smaak iets te populair. Een enkele keer is de verftaling onduidelijk (...) Ik vind het jammer dat het boekje slechts twee noten bevat. Dat is voor beide geschriften wel erg karig. (...) Ik denk dat dit soort geschriften op taal van plaatsen vraagt om toelichting, tenminste als men de lezer anno 2008 wil bereiken en zo ook de geschriften zelf recht wil doen. 'A r i e C. K o o i j m a n in: Kerk en Theologie 59, 2008, 1, januari 2008,86-86 --- '(...) Vincent Hunink heeft deze twee brieven helder ingeleid en meesterlijk vertaald, waarbij hij ook de latijnse teksten heeft laten afdrukken. (...) Een bijzondere vermelding verdient de aard van zijn vertaling, die vrij en nauwkeurig tegelijk is. De Latijnse zinsstructuren zijn geheel losgelaten, het Nederlands is verrassend hedendaags en natuurlijk. Wie Huninks vertaling leest, moet wel tot het oordeel komen: dit is pas vertalen! Het boek is mooi gebonden uitgegeven. Een aanwinst.' R i e m e r R o u k e m a in: Nederlands Theologisch Tijdschrift, 62, 2008, 1, 76 --- '(.,..) un élégant petit volume' P. P. in Revue d'Etudes Augustiniennes et Patristiques 53, 2007, 330 --- 'De stijl van deze retorisch geschoolde auteur is zeer verzorgd. En Hunink heeft deze werkjes voortreffelijk in hedendaags Nederlands vertaald. Lange samengestelde zinnen splitst hij op, maar hij laat toch ook de retorische en emotionele gedrevenheid van de auteur doorklinken.' latest changes here:
17-09-2017
|
