AUGUSTINUS
DE REGEL

herziene,
tweetalige uitgave (Latijn-Nederlands)
vertaald door Vincent Hunink
met een inleiding door Paul van Geest,
uitgeverij Noordboek, Gorredijk 2024
ISBN 97894 64711479; geb. 136 p.
De 'Regel
van Augustinus' is de belangrijkste voorganger
van de meer bekende kloosterregel van Benedictus.
Augustinus schreef zijn Praeceptum in
397 voor zijn monastieke gemeenschap in
Noord-Afrika. In de tekst staan aanwijzingen
voor een geordend gezamenlijk leven. Het gaat
hierbij niet zozeer om geboden en verboden,
maar om meer algemene principes: hoe moet je
je gedragen tegenover elkaar? Hoe om te gaan
met verliefdheid en bezitsdrang? Hoe zit het
met de leiding? Waar is het in het samenleven
van monniken nu eigenlijk om te doen?
Natuurlijk
kom je er niet met mooie principes, maar
moeten er ook concrete regels komen voor de
indeling van de dag, de verdeling van het werk
en de precies te zeggen of zingen psalmen.
Enkele praktische Augustijnse regels zijn
verzameld in een tweede, kort geschrift op
naam van Augustinus, de Ordo Monasterii. Waarschijnlijk
is deze tekst grotendeels niet van Augustinus
zelf, maar van zijn vriend Alypius.
Nog tijdens Augustinus' leven, of anders
korte tijd later, werd van deze beide teksten
een versie voor vrouwenkloosters gemaakt. In
sommige details wijken die af van de
oorspronkelijke versies voor mannen.
Een
derde tekst die meestal tot het grote geheel
van 'de regel van Augustinus' wordt gerekend
is de zogeheten Obiurgatio, een scherp
kritische brief van Augustinus aan een
vrouwencommunauteit die in opstand kwam tegen
haar overste. Ook hier bepleit Augustinus voor
hem centrale waarden als eenheid en harmonie,
samenwerking en gehoorzaamheid.
Een
inleidend essay door Augustinus-kenner Paul
van Geest wijst lezers de weg naar een
eigentijdse interpretatie van de teksten.
Eerste uitgave
(met een inleiding door Kees Fens)
uitgeverij Athenaeum-Polak & Van
Gennep, Amsterdam 2005
FRAGMENT
Conflicten (6)
(M)
Maak in het geheel geen
ruzie of beëindig ruzies zo snel mogelijk.
Anders groeit de woede nog uit tot haat en
maakt ze de splinter tot een balk en
de ziel tot moordenaar. Want zo staat het er:
'Wie zijn broeder haat is een moordenaar.'
Wie een ander met
beledigingen, lelijke woorden of zelfs
beschuldigingen heeft gekwetst, moet ervoor
zorgen zo snel mogelijk weer goed te maken wat
hij heeft gedaan. En degene die is gekwetst
vergeeft hem dan zonder mitsen en maren. Was
de kwetsing over en weer, dan vergeven ze
elkaar over en weer hun schuld. Dit is vooral
met het oog op uw gebed: hoe vaker u het bidt,
des te zuiverder moet het zijn.
Liever trouwens een
driftkop die snel om vergeving vraagt zodra
hij beseft dat hij een ander onrecht heeft
gedaan, dan een binnenvetter die zich er maar
moeilijk toe kan zetten vergiffenis te vragen.
Maar als iemand nooit om vergiffenis wil
vragen of dit niet van harte doet, is het
zinloos dat hij in het klooster zit, ook al
wordt hij er niet uitgezet.
Spreek daarom geen
harde woorden. En zijn ze u eenmaal over de
lippen gekomen, deins er dan niet voor terug
diezelfde lippen te gebruiken voor het genezende
woord: ze brachten ook de wonde toe.
Conflicten
(6) (V)
Maak in het geheel geen
ruzie of beëindig ruzies zo snel mogelijk.
Anders groeit de woede nog uit tot haat en
maakt ze de splinter tot een balk en de ziel
tot moordenaar. Want het Schriftwoord 'Wie
zijn broeder haat is een moordenaar' heeft
niet alleen betrekking op mannen, maar
tegelijk met de mannelijke sekse, die door God
het eerst is gemaakt, heeft ook de vrouwelijke
sekse dit voorschrift gekregen.
Wie een ander met
beledigingen, lelijke woorden of zelfs
beschuldigingen heeft gekwetst, moet ervoor
zorgen denken om weer goed te maken wat zij
heeft gedaan, zo snel mogelijk. En degene die
is gekwetst vergeeft haar dan zonder mitsen en
maren. Was de kwetsing over en weer, dan
vergeven ze elkaar over en weer hun schuld.
Dit is vooral met het oog op uw gebed: hoe
vaker u het bidt, des te heiliger moet het
zijn.
Liever trouwens ieen
driftkop die snel om vergeving vraagt zodra
zij beseft dat zij een ander onrecht heeft
gedaan, dan een binnenvetster die zich er maar
moeilijk toe kan zetten vergiffenis te vragen.
Maar wil iemand haar zuster niet vergeven, dan
hoeft zij niet te hopen dat haar gebed iets
uithaalt. En als een zuster nooit om
vergiffenis wil vragen of dit niet van harte
doet, is het zinloos dat zij in het klooster
zit, ook al wordt zij er niet uitgezet.
Spreek daarom geen harde
woorden. En zijn ze u eenmaal over de lippen
gekomen, deins er dan niet voor terug
diezelfde lippen te gebruiken voor het
genezende woord: ze brachten ook de wonde toe.
RECENSIES
(uitgave 2005)
'(...)Kees Fens
zorgde voor een informatieve inleiding van hoog
literair gehalte, de vertaler geeft nog meer ter
zake informatie in zijn nawoord. naast de meer
uitvoerige en eveneens uitstekende uitgave van
de befaamde Augustinus-kenner T. van Bavel, is
dit een welkome uitgave die zich richt op een
breed publiek.'
GM in Benedictijns Tijdschrift 66, 2005,
186
'zeer mooie, en
rustige vertaling (...)
(...)
neem en lees!'
Jacques D e B i e in: Hermeneus
78, 2006,49-50
(Over de vertaling
van De regel en de vertaling van De Psalm tegen de
Donatisten:
'De beide aanwinsten van Augustinus over deze
onderwerpen hebben de kennis van de kerkvader in
het Nederlandse taalgebied verrijkt'
K. v a n d e r Z w a a g
in: Reformatorisch Dagblad, 8 februari
2006
'(...) Met een
samenvatting van twee à drie pagina's van de
belangrijkste punten uit de cultuurhistorische
context zou De regel van Augustinus
nog toegankelijker zijn geweest voor een
publiekmvan niet-specialisten. Het zou op zijn
minst heel prettig zijn geweest als er in het
voor- of nawoord iets specifieker op de
dateringen van de diverse onderdelen van de
Augustijnse regel was ingegaan (...) Huninks
grote verdienste is dat hij de vijf teksten voor
het eerst tezamen in een zeer goed en vlot
leesbare Nederlandse vertaling beschikbaar heeft
gemaakt. Net als zijn eerdere vertaling van de Regula
Benedicti zal ook De regel van
Augustinus zijn weg naar het grote publiek
vinden.'
Pascal B e r t r a n d
in: Madoc, 2006, p. 108-110.
'(...) Vincent
Hunink bezorgt van deze eenvoudige werkjes een
heldere en eenvoudige vertaling, met af en toe
een vlotte uitschieter zoals "zonder mitsen en
maren" vergiffenis schenken (voor "zonder
discussie")'
Uit de
recensie door J e f E c t
o r in De Leeswolf
11/9,
december 2005, 748
latest changes here:
26
maart 2024
|