 |
VincentHunink.nl |
|
|
Home > ONDERZOEK > VERTALINGEN | EDITIES | PUBL.LIJST | PROJECTEN ||| BRONNEN | INDEX |
tekst
|
recensie van: Lucretius, De natuur van de dingen, uitgegeven, vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Piet Schrijvers, (Historische Uitgeverij) Groningen 2008 tekst gepubliceerd in: Streven 76, 2009, 188-189 NIEUWE LUCRETIUS Liefhebbers van de klassiek-Latijnse poëzie beleven tegenwoordig mooie tijden. Veel grote en ook minder grote dichters zijn inmiddels in moderne Nederlandse vertalingen beschikbaar. Tot voor kort gold nog een uitzondering voor het weergaloze leerdicht van Titus Lucretius Carus (1e eeuw voor Christus). In zijn De rerum natura ('Over het wezen van de dingen') geeft Lucretius een adembenemend overzicht van de hele kosmos, te beginnen met de beginselen van de antieke atoomleer. Verder zijn belangrijke gedeelten gewijd aan de menselijke ziel (die is volgens Lucretius sterfelijk, een theorie waarvoor hij tientallen bewijzen aandraagt), de menselijke zintuiglijke waarneming en liefde, het ontstaan van leven en beschaving op aarde, en allerlei natuurkundige verschijnselen. Dat alles is verwoord in schitterende Latijnse verzen, die bijvoorbeeld Vergilius tot voorbeeld hebben gediend. Waarom werd Lucretius zo lang niet in Nederland vertaald? Hij geldt onder 'alfa's' als moeilijk, terwijl 'beta's' veel van zijn uitleg achterhaald vinden. Wie poëzie schrijft op het snijvlak van literatuur en wetenschap valt al snel tussen wal en schip. Dat Lucretius niet gelooft in barmhartige goden of voorzienigheid heeft zijn reputatie de afgelopen eeuwen ook al geen goed gedaan: hij geldt als atheïst (iets wat bij nadere beschouwing overigens geen stand houdt). Gelukkig is er inmiddels sprake van een heuse inhaalslag. In 2007 verscheen, min of meer uit het niets, een vertaling van de juriste Marguerite Prakke. Dat is een verdienstelijke, goed toegankelijke weergave van Lucretius' gedicht, zij het dat de versvorm niet helemaal overtuigt en soms wat prozaïsch overkomt. Verder is Prakke's inleiding aan de magere kant. Beide kritiekpunten zijn zeker niet aan te voeren voor de nieuw verschenen vertaling van een Lucretius-deskundige bij uitstek, Piet Schrijvers, emerituis hoogleraar Latijn uit Leiden. In een kloeke, fraai verzorgde band krijgt de lezer niet alleen een tweetalige tekst van Lucretius (Latijn links, Nederlands rechts), maar ook veel extra's, inclusief een uitvoerig overzicht van Lucretius' 'Nachleben' in Nederland (Vlaanderen blijft helaas ongenoemd), eindigend met een beschouwing over Cees Nooteboom. Schrijvers vertaalt hier niet in zijn eigen variant van de hexameter (toegepast in zijn vertaling van Vergilius' Aeneis), die nogal wisselende reacties heeft opgeroepen, maar in jambische zesvoeters. Dat is een heel gelukkige keuze. Het is een metrum dat beter past bij het Nederlands en bij de aard van Lucretius' betogende én lyrische stijl. De nieuwe Lucretius-uitgave mag gelden als kroon op Schrijvers' levenslange studie van de Romeinse dichter, en wat mij betreft ook als zijn meesterwerk. Eén wens blijft over. Hopelijk wil de uitgever naast de prachtband ook een handzame pocket-uitgave uitbrengen. Voor in bed en op het strand, want ook daar verdient dit schitterende gedicht vele lezers.
Lucretius, Leerdicht over de natuur, vertaald, ingeleid en toegelicht door Marguerite Prakke, (Damon) Budel 2007; ISBN 978 90 5573 2; geb. 271 blz.; EUR 22,90 Lucretius, De natuur van de dingen, uitgegeven, vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Piet Schrijvers, (Historische Uitgeverij) Groningen 2008; ISBN 978 90 6554 424 7; geb. 612 blz.; EUR 49,95.
|
Radboud Universiteit
|
latest changes here: 30-07-2012 16:01