Vincent
Hunink
LATE OUDHEID
recensie van:
Willy Evenepoel, De oudheid in de spiegel van de Latijnse
letteren. 4e - 7e eeuw, met een keuze van teksten in Nederlandse vertaling,
Aulos. Studies over oude talen en antieke cultuur (Leuven 2009). ISBN: niet
aanwezig. 160 blz. EUR 15,-.
Uitsluitend bestelbaar via e-mail: marc.vercruysse@arts.kuleuven.be
tekst
gepubliceerd in:
Hermeneus
81, 2009, 198-199
Aandacht
voor de oudheid beperkt zich tegenwoordig niet meer automatisch en uitsluitend
tot de klassieke hoogtepunten. Toch is het gebied van de 'late oudheid' nog
steeds wat onderbelicht, zeker als geheel.
Daarom
is het goed en nuttig dat Willy Evenepoel, emeritus hoogleraar uit Leuven, een
handzaam overzichtsboek heeft gemaakt waarin de Latijnse literatuur van de late
oudheid centraal staat. Het boek is voortgekomen uit colleges aan de Leuvense
universiteit, maar richt zich duidelijk op een breder publiek dan alleen
studenten klassieke talen.
De
late oudheid begint met een historische schets van de
periode. De ingrijpende sociaal-culturele en artistieke ontwikkelingen worden
daarin belicht, met een zekere nadruk op filosofie en godsdienst. Vervolgens
gaat de aandacht naar de Latijnse literatuur uit de periode, met eerst algemene
schetsen van hoofdthema's zoals de verhouding tussen de Griekse en Latijnse
wereld, en tussen heidenen en christenen, en daarna beschrijvende overzichten
per genre, bijvoorbeeld historiografie, panegyriek en encyclopedische
geschriften. Ook de poëzie komt in verschillende verschijningsvormen aan de
orde. Enkele slotbeschouwingen, waarin de waarde en het belang van de periode
worden onderstreept, ronden het boek af.
Vooral
de meer concrete hoofdstukken zijn steeds voorzien van typerende tekstfragmenten
in vertaling. Daardoor krijgt de lezer telkens een indruk van de besproken
werken en ontwikkelingen. Maar het boek heeft toch overwegend het karakter van
een naslagwerk met voorbeelden. En als zulke voorbeelden uitblijven kan dat
enigszins onbevredigend werken. Zo worden op p.125-6 allerlei minder bekende
gedichten van Ausonius kortweg opgesomd, zonder dat de lezer en verder veel
wijzer van wordt.
De
late oudheid wil natuurlijk pleiten voor de beschreven periode, maar soms
schemert toch weer een 'klassiek' oordeel door: sommige schrijvers produceren '
topwerk', van andere teksten wordt expliciet gezegd dat ze van minder belang
zijn.
Dit is
duidelijk geen baanbrekende of meeslepende studie. Maar we kunnen blij zijn met
wat het boek wel is: een verdienstelijk Nederlandstalig overzicht van de
laat-Latijnse literatuur.
Een
parallelle uitgave over de laat-antieke Griekse literatuur zou overigens ook
welkom zijn.
|